vooruitkijken

Het belooft een aardige bijeenkomst te worden op 17 januari a.s., in het kader van de lezingenreeks die wordt georganiseerd door de Masteropleiding Literair Vertalen in Utrecht. Iedereen kan zich ervoor aanmelden. Zie ook http://www.masterliterairvertalen.eu/lezingenreeks/

Acteur Guido de Wijs bij lezing Jeanne Holierhoek

Lezing 17 januari: Niet voor de eeuwigheid: over vertaalkritiek en het verouderen van vertalingen.  

Twee vertalers zullen eenzelfde tekst nooit op dezelfde manier vertalen. Ze drukken er hun persoonlijk stempel op. Vertalen is balanceren tussen enerzijds de stijl van de auteur en anderzijds de voorkeuren van de vertaler, zijn actieve vocabulaire, zijn bewuste of onbewuste afkeer van bepaalde woorden en zinsconstructies, de doelgroep die hem voor ogen staat, zijn soms al te grote ontzag voor het origineel enzovoort. Voor het vertalen van een literair werk zijn ambachtelijke én artistieke vaardigheden vereist. Met als gevolg dat een vertaling, net zo goed als het origineel, een kunstwerk kan worden genoemd.

Door die persoonlijke, artistieke inbreng van de vertaler kan het gebeuren dat een vertaling bij de een in de smaak valt en door een ander wordt verguisd. Maar vaker komt het voor dat de kwaliteit van een vertaling niet of nauwelijks de aandacht krijgt, omdat de lezer zich vooral richt op de inhoud, vooral gespitst is op de boodschap. Is het voor de vertaler een klein drama, dat hij of zij zo onzichtbaar blijft, of moet een vertaler niet zeuren? Wordt zijn of haar prestatie op waarde geschat? In deze bijeenkomst zal allereerst aan de hand van enkele concrete voorbeelden het thema vertaalkritiek aan de orde komen.

            Vertalers zijn kinderen van hun tijd. Ze hanteren de taal van hun tijd, met als gevolg dat vertalingen van zo’n vijftig jaar geleden vaak een ouderwetse indruk maken, vooral vertalingen met veel gesproken taal. Waarom verschijnen er voortdurend nieuwe vertalingen van klassieke werken, terwijl de originelen tijdloos blijven schitteren? Moet elke oudere vertaling naar de prullenbak zodra er een nieuwe is gepubliceerd, of is er plaats voor meerdere vertalingen naast elkaar? En blijft het origineel eigenlijk wel zo schitteren, of krijgt het dankzij een hervertaling juist weer een nieuw leven? Dat wordt het tweede thema van deze bijeenkomst: het verouderen van vertalingen.

Wie een tekst hoort, wordt er vaak sterker door gegrepen dan wie diezelfde tekst leest. Daarom zal de theorie worden opgeluisterd met klinkende illustraties; acteur Guido de Wijs gaat fragmenten voordragen uit verschillende vertalingen van dezelfde originelen. Zo zal des te overtuigender blijken, soms ongetwijfeld tot vermaak van het publiek, dat vertaalkeuzes verschillen en dat vertalers geen eeuwige roem beschoren is. Het zij zo!

Guido de Wijs speelt momenteel in De sultan en de jood bij Theaterbureau Grünfeld en heeft ook meegewerkt aan verschillende producties van theatercollectief De Nieuwe Lichting. Je vindt hem op: http://www.guidodewijs.nl.

Studenten die deze lezing voor punten volgen, ontvangen de opdracht per mail. De deadline voor deze opdracht is maandag 7 januari 2013.