Michiel van Mierevelt

Ik was jarig, trakteerde mezelf op een vrije dag en bezocht in Delft de tentoonstelling Portretfabriek Van Mierevelt. Vele VIP’s uit de Gouden Eeuw staren je vanaf de muren van het Prinsenhof aan: Maurits in duizelingwekkend grote aantallen maar ook Frederik Hendrik, Hugo de Groot, Johan van Oldenbarnevelt... Gedempt van kleur en streng van blik. Alleen de vrouw van Hugo de Groot, Maria van Reygersbergh, keek me zo vriendelijk aan dat ik meteen bij haar op de thee had gewild. En ja, daar hingen ook de ouders van Elisabeth van de Palts: Frederik V, de hand op het gevest van zijn zwaard maar met onzekere ogen, en Elizabeth Stuart, van wie mij altijd weer opvalt hoe smal haar gezicht is en hoe streng haar uitstraling (zie de afbeelding). Later gaf Elizabeth Stuart de voorkeur aan de schilder Gerard van Honthorst boven Van Mierevelt. Van Honthorst moest ook portretten schilderen van haar inmiddels overleden man, inclusief lange mantel, kroon en scepter, plus de muts die duidde op zijn waardigheid als keurvorst. Al tijdens zijn leven was die waardigheid hem ontnomen, maar de schilderijen bleven het uitschreeuwen: we laten het er niet bij zitten, we willen de Palts terug, en liefst ook Bohemen!               

Dankbaar

Op 9 december 2011 kreeg Vincent Hunink de jaarlijkse prijs van het Letterenfonds voor zijn vertalingen van Latijnse non-fictie. Als lid van de bijbehorende jury kon ik me in de maanden daarvóór laven aan oude teksten, door de laureaat prachtig vertaald in levendig Nederlands. Hunink brengt de Oudheid dichtbij en zorgt tegelijk dat er een afstand blijft. Wie zijn Tacitus leest, raakt buiten adem van de zinsconstructies, die in hun beknoptheid het origineel benaderen. De moderne woordkeus en het frisse idioom geven weer wat lucht, zodat alles in evenwicht raakt.

            Al dat lezen voerde me terug naar mijn gymnasiumtijd. Bijna vijftig jaar geleden leerde ik Tacitus lezen van mijn lerares Latijn. En vandaag is ze begraven: Joanna Maria Gerarda Davids, litt. class. dra. Juffrouw Davids was de beste docente die ik ooit heb gehad. Streng en mild tegelijk hielp ze ons het weerbarstige Latijn open te breken. Achter die beknopte zinnen, tussen die door elkaar gehusselde woorden werden dankzij haar ineens drama’s zichtbaar, geheime strategieën, veldslagen, vergif. Schoolreisjes naar Rome bestonden nog niet, maar de schimmen van Nero en Seneca dwaalden door ons klaslokaal. Als een intellectuele moeder wees ze me de weg naar het vertalen. Een jaar of drie geleden kon ik haar dat nog even vertellen op een reünie van onze oude klas. De dankbaarheid blijft.