Noëlle Revaz was
veertig toen ze in 2002 Rapport aux bêtes
publiceerde. Je verwacht het niet van zo’n jonge vrouw, een roman over een
barse boer in Zwitserland. In zijn boerderij hangt een telefoon en er rijden
auto’s langs. Desondanks is de sfeer primitief, vervuld van grimmige gevoelens
als jaloezie, hebzucht en achterdocht. De boer, Paul, heeft een vrouw die hij veracht.
Die vrouw zegt uit angst en verslagenheid allang geen woord meer. Hij heeft flink
wat kinderen, die hij nauwelijks uit elkaar kan houden. Er komt een knecht voor
de duur van het zomerseizoen, voor de duur ook van het verhaal. Die knecht brengt
een beetje menselijkheid op de boerderij, zorgt er bijvoorbeeld voor dat de
vrouw in het ziekenhuis wordt opgenomen; Paul had het tot dan toe als
aanstellerij beschouwd, haar buikpijn en de bult in haar buik die steeds groter
werd.
Ik vond het
een prachtig boek. Er hangt een voortdurende dreiging in de lucht. Het
griezeligst is dat het hele verhaal verteld wordt door de boer zelf, terwijl
van hem ook het meeste gevaar te duchten valt. We zitten gevangen achter zijn
harde schedelwand en we moeten via de taal mee in zijn afstotende gedachten. De formulering
van die gedachten is een vondst van de eerste orde. Revaz heeft er een eigen
taal voor uitgevonden, een nieuwe syntaxis vooral, misschien geïnspireerd op
het Latijn waar ze les in geeft. De zinnen zijn grillig omgegooid en uitermate
beknopt. Ze puilen uit van de informatie en je moet nauwkeurig lezen. Het is een soort puzzel.
Geen enkele
Nederlandse uitgever zal het in deze crisistijd wagen zo’n ondoorzichtig geformuleerde
roman over een op het oog belegen onderwerp in vertaling uit te brengen. Het
zou ook niet makkelijk zijn hier een adequate vertaling van te leveren, dacht
ik al lezende. Het boek is wel in het Duits vertaald, daar ga ik uit
professionele nieuwsgierigheid nog naar kijken. Gelukkig heeft Revaz intussen een
tweede boek geschreven, Efina, dat net
als Rapport aux bêtes met verschillende
prijzen werd bekroond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten