8 november 1620: slag op de Witte Berg bij Praag. Descartes was er misschien bij, maar dan toch niet in de voorste linies, denk ik.Hier volgt nog zo'n royaal opgetuigd beeld, ditmaal niet door Descartes geschetst om iets te illustreren, maar vooral om iets te bewijzen. Zijn boodschap is dat we onze zintuiglijke waarnemingen moeten wantrouwen.
Een soldaat keert terug van het slagveld; in de hitte van de strijd kan hij een kwetsuur hebben opgelopen zonder het zelf te merken, maar nu hij tot rust komt, voelt hij pijn en meent hij dat hij gewond is. Er wordt een chirurgijn bij gehaald, de wapenrusting van de soldaat wordt afgelegd, hij wordt onderzocht en wat hij voelde blijkt uiteindelijk niets anders dan een gesp of riem onder zijn wapenrusting, die knelde of hem hinderde.
(Uit hoofdstuk I van De Wereld)
Op zich een heel herkenbare situatie: we beelden ons van alles in en als de omstandigheden een plausibele verklaring bieden, nemen we het al snel voor waar aan.
BeantwoordenVerwijderenMaar als we onze zintuiglijke waarnemingen moeten wantrouwen, welk alternatief biedt Descartes dan? Als dat de rede is, zitten we dan niet met de paradox dat de rede zich baseert op ‘objectieve’ zintuiglijke waarneming?