Dringen in Descartes

Toevallig treden mijn auteurs achter elkaar op in het Maison Descartes, dat die naam tegenwoordig alleen nog als ondertitel voert en geleidelijk opschuift naar Institut Français. Op 26 november komt Michel Serres voor de presentatie van Muziek, een literair getint essay van een unieke filosoof met een stijl van schrijven die het uiterste vroeg van mijn interpretatievermogen. Twee avonden daarna, op 28 november, wordt Alexis Jenni geïnterviewd ter gelegenheid van de presentatie van In tijden van oorlog, de dikke roman vol krijgsgeweld die ik samen met Henriëtte Gorthuis vertaalde. Ik heb beide auteurs nooit ontmoet, maar ik meen ze toch al een beetje te kennen. Ze zijn vriendelijk en hulpvaardig. Per mail geven ze geduldig antwoord op al mijn vragen. Ze betuigen hun medeleven als ze dubbele bodems in hun tekst hebben gelegd of een woord van een drievoudige betekenis hebben voorzien. De oude Serres blijkt aan de telefoon een verrassend krachtige stem te hebben, Jenni is niet te beroerd om toe te geven dat hij soms misschien iets beter had kunnen formuleren. Ik zie uit naar de ontmoetingen.

Het contact met de auteur verhoogt niet alleen de kwaliteit van de vertaling, maar ook de arbeidsvreugde. Wat zou ik graag Descartes, Montesquieu of Voltaire hebben leren kennen, maar dat kan niet meer. Door levende auteurs werd ik zelden afgescheept, meestal ruimden ze veel tijd voor me in. Je hebt altijd iets om met elkaar over te praten: waar verwijst les precies naar terug, is een bepaald woord figuurlijk of letterlijk gebruikt, enzovoorts. De vertaler dringt diep in een tekst door, dat creëert een speciale band met de auteur, vertrouwelijker dan tussen auteur en journalist. Het meeste leerde ik van de verhalen om de exacte antwoorden heen, van de gesprekken over literatuur in het algemeen, van het decor waarin een auteur werkt en leeft. Vertaler Hans van Pinxteren schrijft over dat laatste boeiend en herkenbaar in zijn essaybundel De hond van Rabelais.